Tips voor het omgaan met doemscenario's in je hoofd
Pas op: de Derde Wereldoorlog komt eraan, de economie stort in, Nederland zal onder water lopen en er volgt weer een pandemie. De mogelijke rampen vliegen ons om de oren. Nieuws van verder weg en dichterbij is heel vaak negatief.
Heb jij sowieso snel doemscenario’s in je hoofd? Dan kan het een behoorlijke uitdaging worden om hier mee om te gaan.
Wij hebben een aantal tips op een rijtje gezet.
Wat moet ik met al dat rotnieuws?
Dat hangt ervan af hoe je er nu mee omgaat, en of dat voor je werkt. Er zijn 2 beruchte manieren die soms wel werken op de korte termijn (je voelt minder spanning), maar die op de lange termijn de spanning in stand houden:
- Alles vermijden: je gaat al het nieuws uit de weg. Als je echter een “creatief brein” hebt en gemakkelijk rampen bedenkt, dan kan het zomaar zijn dat de werkelijkheid minder bedreigend is dan jouw eigen ideeën. Als je al het nieuws vermijdt mis je ook de hoopvolle berichten. Daarnaast kan vermijding je het idee geven dat je het allemaal niet aankunt. Wat dan wel? Je kunt je af en toe laten bijpraten door iemand die je goed kent, je abonneren op een ‘positieve nieuwsbrief’ (verschillende kranten hebben dit), of af en toe iets lezen in een betrouwbare nieuwsbron.
- Alles controleren: je wilt juist alles weten en duikt er helemaal in. Dit kan je natuurlijk het (fijne) idee geven dat je grip hebt op wat er allemaal gebeurt. Het probleem is alleen dat er steeds maar dingen blijven gebeuren. Het is daardoor onmogelijk om alles te weten, een bepaalde mate van onzekerheid is er altijd. Je kunt ook last krijgen van een soort tunnelvisie, waarbij je enkel de negatieve dingen ziet en opslaat in je geheugen. Probeer te beperken hoeveel tijd je besteedt aan het nieuws. Zet eventueel een wekker voor het moment waarop het tijd is om weer wat anders te gaan doen.
Wat moet ik met mijn rotgedachtes?
Bij veel onzekerheid zal ons brein proberen om meer grip te krijgen. Dit is een sympathieke poging natuurlijk, maar het helpt niet altijd. Je herkent dit aan zulke gedachtes: stel dat... (een ramp), Wat als… (een ramp), Straks dan gebeurt er… (een ramp). Een belangrijke vraag is: ben ik nu in gevaar, als ik objectief kijk naar de situatie? Gedachtes die niet kloppen kun je beter niet te serieus nemen. Dit is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Het kan helpen om eens van gedachten te wisselen met iemand die je kent die zich minder zorgen maakt.
Soms kom je er niet achter of je gedachtes kloppen. Kijk in dat geval of de gedachte je helpt. Met rotgedachtes die je niet helpen schiet je weinig op. Probeer je gedachtes als het ware voor jezelf te ondertitelen om ze minder serieus te nemen: ah, daar is weer zo’n creatief ideetje!
Hoe kom ik van mijn spanning af?
Vechten tegen spanning werkt averechts. Sta jezelf toe om gespannen te zijn, of zelfs angstig. Dat is logisch als je doemscenario’s in je hoofd hebt. Bedenk ook even het alternatief: het zou behoorlijk raar zijn als jij ervan overtuigd bent dat er oorlog komt, en daar vrolijk van zou worden. Gevoelens, ook spanning en angst, zijn als een golf. Ze zullen toenemen in intensiteit en een maximum bereiken, maar vervolgens ook weer afnemen. Dat is een belangrijke ervaring: je merkt dan dat je de spanning aankunt.
Het is wel van belang om ontspanning te zoeken. Dat kan natuurlijk op allerlei manieren. We hebben bij VALK ontspanningsoefeningen opgenomen, die je kunt vinden op Spotify als je zoekt op Stichting VALK.
Wat kan ik doen?
Ken je de cirkel van invloed en betrokkenheid van Stephen Covey? Dit zegt dat er ontzettend veel dingen zijn waar je je betrokken bij voelt (de wereld, de toekomst, het gedrag van andere mensen, mafketels met veel macht, enzovoort) maar waar je geen invloed op hebt. Je cirkel van invloed is veel kleiner dan je cirkel van betrokkenheid. Je hebt dus maar invloed op een deel van alles waar je je betrokken bij bent. Voor jouw welbevinden kun je je het beste richten op je cirkel van invloed. Bijvoorbeeld:
- Ga iets doen dat voldoening of plezier geeft. Ervaar je weinig plezier meer? Kies dan iets dat je voorheen plezierig vond, pak bijvoorbeeld een oude hobby weer op.
- Doe iets goeds voor een ander verder weg of dichterbij, het klimaat, enzovoort. Heb je een groot verantwoordelijkheidsgevoel? Let dan wel op dat je niet hoogstpersoonlijk verantwoordelijk wordt om alles op te lossen. Je kunt zeker iets goeds doen, maar de meesten van ons zijn geen superhelden.
Wie kan mij helpen?
Merk je dat je maar blijft piekeren en er zelf niet uitkomt? Als je psychologische problemen hebt is het belangrijk om professionele hulp te zoeken. Je huisarts kan je hiervoor verwijzen als dat passend is.
